«خرید و فروش کالا بصورت نسیه ، بدون مشخص بودن زمان پرداخت»
در معامله نسیه، حتما باید مدت نسیه ، کاملا معلوم باشد ؛ در غیر این صورت، معامله باطل خواهد بود. [رساله(امام خمینی (ره) مساله 2105 ]
سوال:
امروزه بخاطر مشکلاتی که در کسب و کار وجود دارد ، نمی توان بطور دقیق مدت نسیه را معلوم کرد.
مثلا: از مغازه سر کوچه، کالای نسیه ای می خریم ولی نمیدانیم که چه زمانی می توانیم پول آن را بدهیم. و به مغازه دار میگوییم: هر وقت پول دستم اومد یا هروقت حقوق گرفتم میام تسویه حساب می کنم.
و یا کالایی مثل: یخچال ، فرش ، و ... همانند مثال بالا بصورت نسیه می خریم.
در اینگونه معاملات به علت اینکه معمولا مدت نسیه مشخص نشده است، این معاملات باطل است.
راه حلّ شرعی برای درست بودن اینگونه معاملات چیست؟
نکته:
در (معامله نسیه) به یک نکته باید توجه داشت که عبارتست از اینکه:
در معامله نسیه، تا قبل از پایان مهلت، فروشنده حقّ ندارد پول را از خریدار مطالبه کند.
مثلا: اگر فرشی را 10 ماهه فروخته است ، حق ندارد قبل از پایان 10 ماه ، خریدار را مجبور به پرداخت پول کند.
جواب:
سوال بالا، دارای دو حالت است که راه حلّ شرعی هر کدام را بطور جداگانه بیان می کنیم.
حالت اول :
فروشنده و مغازه دار ، بنا دارد که در صورت مهلت دادن و معامله نسیه ای ، پول بیشتری را از خریدار بگیرد. مثلا: اگر کالا را نسیه بفروشد، مبلغ بیشتری میگیرد و به ازای هر ماه تاخیر، پول بیشتری میخواهد.
راه حلّ شرعی :
هنگام معامله، فروشنده باید بالاترین مدت پرداخت را در نظر بگیرد و قیمت کالا را براساس آن مدت، تعیین کند. و به خریدار بگوید: اگر پول را زودتر پرداخت کنی، مبلغی را به تو تخفیف می دهم.
مثلا: این فرش را 10 ماهه به مبلغ 5 میلیون به تو می فروشم و اگر زودتر از 10 ماه پول را بدهی تخفیف میدم.
البته در این قسم، فروشنده تا قبل از سررسید مهلت، نمی تواند پول را از خریدار مطالبه کند.
[ برگرفته از رساله امام خمینی، مساله 2109 ]
حالت دوم :
فروشنده فقط بدنبال گرفتن همان قیمت نقدی است و بنا ندارد که بابت مهلت دادن به خریدار، پول بیشتری بگیرد.
بعبارت دیگر: مشکل این حالت، این است که زمان پرداخت پول، معلوم نیست و همین باعث بطلان معامله می شود.
مثل: کالاهایی که امروزه بقّال ها بصورت نسیه و حساب دفتری به مردم می فروشند.
راه حل شرعی :
راه حلّ شرعی این حالت، این است که:
1- فروشنده، کالا را بصورت نقدی به خریدار بفروشد و برای گرفتن پول، به آنها مهلت بدهد.
2- فروشنده، کالا را بصورت نسیه ی چند روزه به خریدار بفروشد و بعد از تمام شدن مهلت نسیه، میتواند مهلت بیشتری به او بدهد.
در این حالت، فروشنده می تواند بعد از سررسید مهلت، پول را از خریدار مطالبه کند.
منابع:
رساله امام خمینی(ره) ، مساله 2105 و 2109 .
التماس دعا
